Poradnik amputanta

W naszym Poradniku amputanta znajdą Państwo odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z amputacją. Wyjaśniamy co to jest i z czym wiąże się amputacja, kiedy można zaprotezować kończynę oraz jak wykonywana jest i zakładana proteza. Zapraszamy do lektury.

Co to jest amputacja?

Amputacja jest to usunięcie części ciała, które dla wielu osób może wiązać się z ratowaniem życia, a zarazem z poprawą jego funkcjonalności i jakości. Na amputację w największym stopniu narażeni są pacjenci zmagający się z cukrzycą i miażdżycą - obecnie grupa ta stanowi największy procent amputacji. Jedynie niewielki odsetek amputacji spowodowany jest nowotworami lub urazami. Amputacje kończyn dolnych wykonywane są na różnych poziomach. Do najczęstszych  zabiegów należą: amputacje w obrębie stopy, w stawie skokowym oraz amputacje podudzia, wyłuszczenie w stawie kolanowym i amputacje uda (amputacje uda wykonuje się między kolanem a biodrem). Ostatni poziom amputacji kończyny dolnej zlokalizowany jest w stawie biodrowym.

Jak wygląda okres po amputacji kończyny?

Po utracie kończyny niezmiernie ważne jest dla pacjenta wsparcie psychologiczne bliskich lub lekarza. Dla każdego amputanta czas powrotu do zdrowia jest inny – długość jego trwania uzależniona jest od postępów gojenia się rany i nastawienia pacjenta. Po operacji pacjent zazwyczaj odczuwa dyskomfort - często występują bóle fantomowe, które charakteryzują się odczuwaniem amputowanej kończyny. Po zdjęciu szwów i ocenie kikuta przez lekarza prowadzącego można zacząć hartowanie i bandażowanie kikuta. Dla pacjenta niezwykle istotne jest pionizowanie się i niwelowanie przykurczów kikuta. Każdy człowiek jest inny i inaczej odbiera amputacje. Bardzo ważne są etapy, przez które przechodzi pacjent - zmaga się on ze złością, depresją i nierzadko z izolacją. W tym wypadku niekiedy potrzeba jest pomoc specjalisty, który pomoże wypracować uczenie się akceptacji pacjenta przez samego siebie.

Kiedy można przystąpić do wykonywania protezy?

W momencie, gdy kikut jest wygojony, a szwy usunięte, należy skontaktować się z technikiem ortopedą, który w zależności od typu amputacji, zaproponuje różne rozwiązania w zakresie protezowania. Technik przeprowadza specjalistyczną ocenę stanu kikuta oraz stopnia mobilności pacjenta. Ustalenie poziomu mobilności mierzonej w kilku stopniach pomaga określić aktywność pacjenta. Mobilność zerową posiadają pacjenci leżący. Mobilność na poziomie jeden i dwa - pacjenci o niskiej sprawności, którzy protezy będą używać w małym stopniu (umożliwi ona podstawowe poruszanie się). Stopień mobilności 3 i 4 określa pacjentów bardzo aktywnych. Prawidłową ocenę zastosowania protezy i poziomu sprawności, jaką zapewnić ma jej używanie umożliwia prowadzony przez technika wywiad z pacjentem.

Kształtowanie kikuta przed wzięciem miary jest bardzo ważnym etapem w zaprotezowaniu. Istnieją różne sposoby formowania kikuta. Najpopularniejszą jest jego bandażowanie, lub formowanie za pomocą lejka silikonowego. Kiedy pacjent jest już gotowy do zaprotezowania brana jest miara gipsowa. Proces wykonania protezy zaczyna się w momencie zdjęcia miary kikuta z pacjenta. Amputant w tym czasie powinien przygotowywać się do pionizacji, ćwiczyć całe ciało i wzmacniać je pod okiem rehabilitanta.